Artık çok fazla medya elektronik veya dijital olduğu için, basılı medya icat edilmeden önce bir zaman olduğunu hayal etmek zor. İlk uygarlıklar sadece sözlü iletişim kurardı. Söyleyecekleri bir haberi varsa, sözcüğü başkalarına yaymak için en yakın kişiye koştular, herkes aynı haberi duyuncaya kadar aynı şeyi yaptı. Sonra insanlar haberlerini resim biçiminde, ardından sembollerin sözcük ve harflerin durduğu kaba dillerde yazmaya başladılar. Basılı ortamın düzenli olarak kullanılması için kağıt ve matbaa icatlarını aldı. Bir kez yaptı, geri dönüş yoktu.
Yazılı Basın Nedir?
Basitçe ifade edersek, yazılı basın, öncelikle gazete ve dergilerden haberler anlatmanın basılmış halidir. Buluş ve baskı preslerinin yaygın kullanımından önce, basılı materyallerin elle yazılması gerekiyordu. Kitle dağıtımını imkansız kılan özenli bir süreçti.
İlk başta haberler taştan kesildi. Daha sonra, günümüzün posterlerine benzer bir kamusal alanda el yazısıyla yazılmış ve bir şehir gezgini tarafından bir metinden okundu. 131 B.C.'nin başlarında, eski Roma hükümeti günlük haber bültenleri hazırladı ve kamuoyunu bu şekilde bilgilendirdi. Yıllar boyunca, yazılı basın sadece haber vermek yerine eğlence, eğitim konuları ve daha fazlasını içerecek şekilde gelişti.
Basımın Kısa Tarihçesi
932 yılı boyunca, Çinli matbaacılar, çizimleri ve az miktarda metni basmak için kullanılmış ahşap blokları uyarladılar ve popüler kitapları daha kolay üretmeye başladılar. Her metin sayfası, kitapları yapmak için tekrar tekrar kullanılabilecek bir bloktu.
Yaklaşık 100 yıl sonra, Çin'li Bi Sheng, tek tek karakterleri küçük kil bloklarına oymak suretiyle hareketli tipler icat etti. Her küçük blok, tekrar tekrar kullanılabilecek porselen bir parça haline getirmek için ateşle sertleştirildi. Parçalar bir sayfa yapmak için demir plakalara yapıştırılmıştır. Her sayfayı yüzlerce ya da binlerce kez kullanarak hızlıca haber üretebiliyordu. Baskı yapıldığında, başka sayfalar yapmak için tekrar kullanılacak plakalardan parçalar çıkarıldı.
Bi Sheng'in icadı Çin'de sınırlı bir başarı elde etti, çünkü Çin alfabesinin karakterleri hareketli tipte olması zor olacak kadar büyüktü. Ancak fikri dünyaya yayıldı ve diğerleri onu tahta, kalay ve bakır gibi başka malzemeler kullanarak uyarladı. Yine de, bu süreç kitle halk için bir gazete üretmek için çok hantaldı.
Matbaa Kitle Gazete Üretiyor
1440'ta Johannes Gutenberg, haber sayfalarının seri üretimini mümkün kılan, değiştirmesi çok kolay olan hareketli tipte bir matbaa icadı tanıttı. Bu buluş tüm Avrupa'ya yayıldı ve haber sayfalarının basılması ve dağıtılması popüler hale geldi.
Dünya Gazeteler Birliği, ilk gazeteyi 1604 yılında Almanya'da yayınlanan The Relation olarak kabul eder. Düzenli (haftalık) olarak yayımlanır, halka dağıtılır ve politikadan eğlenceye kadar çeşitli haberler yer alır.
Oxford Gazetesi, 1665'te başlayan ilk İngiliz gazetesiydi. Gelecek yıl Londra'ya taşındı ve Londra Gazetesi olarak yeniden adlandırıldı. Hâlâ bugün devlet haberlerinin resmi yayını olarak yayınlanmaktadır.
İlk Amerikan sömürgeleri ilk haber bültenlerini yayınlasa da, ilk gerçek gazete 1690'da Boston'da yayınlandı. Denilen Publick, Hem Yabancı hem de Domestick Oluştu. Yayıncısı Benjamin Harris tutuklandı ve tüm kopyalar imha edildi. Amerikan sömürgeleri din özgürlüğü konusunda kararlıyken, basın özgürlüğü başka bir konuydu.
Amerika’daki ilk başarılı gazete 1702’deki Boston News-Letter’dı. Yayıncısı John Campbell, hükümetin eleştirilerini yayınlamamaya dikkat ediyordu. Ben Franklin'in erkek kardeşi 1722'de hükümeti eleştiren haberleri yayınladığı için tutuklandığında, gazetesini The New England Courant'ı Ben'e devretti.
Halk için Çok Pahalı
İronik olarak, ilk seri üretilen gazeteler çoğu işçinin bir hafta içinde kazandıklarına yakın bir maliyete sahipti, bu nedenle yalnızca varlıklılar bunları satın almaya para kazandı. Zengin insanların da o zamanlar okuryazar olma olasılığı daha yüksekti. 1830'lara gelindiğinde, yayıncılar gazeteleri kopya başına yaklaşık bir kuruş basabiliyorlardı, bu sayede kitlelere gerçekten ulaşılabilir hale geldiler.
1900'lere gelindiğinde, gazeteler çok popülerdi çünkü daha çok insan okuryazardı ve gazeteler ucuzdu.Dikkat çeken başlıklar, haberler, toplum sayfaları, spor, çizgi romanlar ve spot renklerin ara sıra özel durumlarda kullanılması da dahil olmak üzere bugün tanıdığımız özellikleri içeriyorlardı.
Dört Temel Baskıresim
Bir resmin binlerce kelimeye değdiği söylenir. Yazarlar farklılık gösterebilir, ancak kitapta, bir gazetede veya bir reklam panosunda olsun, fotoğrafların dikkatini çekip yazılı kelimeyi geliştirmesi inkar edilemez.
Görüntüler, baskının ilk günlerinden beri kelimelerle birlikte kullanılmıştır. Orijinal bir sanat eserinden baskı yapmanın dört yolu vardır: kabartma, baskı, litografi ve serigrafi. Hangi türden kullanılacağını seçmek, sanatçının ve yazıcının başarmak istediği etkiye bağlıdır.
Rölyef baskı yapımı, sanatçının kesmeyeceği ahşap, plastik veya metal kullanarak basılmayacak kısımları keser. Yüzeye mürekkep uygulandığında, bir damga tablasına bastırıldığında yapılan bir lastik damgadaki gibi yükseltilmiş bölgeleri vurgular. Woodcut, yumuşak sert ağaçların bulunmasından dolayı yüzyıllardır kullanılmaktadır. Linocut, linolyum kullanan bir gravürün daha yeni bir 20. yüzyıl sürümüdür. Ahşap oymacılığı, ince detaylar elde etmek için tahıl göstermemiş ahşap kullanır ve ahşap yerine genellikle plastik kullanılır.
Intaglio neredeyse tam tersi şekilde çalışıyor. Yüksek alanlar yaratmak yerine, sanatçı oyukları bir aletle veya asitle oyuyor. Mürekkep uygulandığında, olukların içine girer. Matbaa kağıdı yüzeye doğru iter ve yivli alanlardaki mürekkebi yazdırılır. Intaglio'da yumuşak çizgiler, gölgeleme ve detay oluşturmak için farklı teknikler kullanılabilir.
Litografi, kalker veya alüminyum gibi düz bir malzeme kullanır. Sanatçı, yazdırılacak alanlara gres boya kalemi gibi yağlı bir ortam veya daha fazla sıvı gres çözeltisi uygular. Yüzeye kimyasal bir çözelti uygulandıktan sonra, mürekkep yağlanmış bölgelere yapışır.
Serigrafi olarak da adlandırılan serigrafi, bir çerçeve üzerine sıkıca gerilmiş ipek veya başka bir ince örgü malzemesi kullanır. Yazdırılmayacak alanlar kağıt, yapıştırıcı veya özel olarak yapılmış şablonlarla engellenir. Bir lastik bıçağın tutturulduğu ahşapla kumaşa mürekkep uygulanır ve bastırılır. (Suyu uzaklaştırmak için bir yüzeye bastırılmış bir sileceği düşünün.) Kullanılan her renk için ekran işlemi tekrarlanır ve bu renkte yazdırılmayan alanları bloke eder.
Baskı Türleri
Ofset baskı, kağıt ve plastik gibi düz yüzeylere baskı yapmak için litografi kullanır. Renk kullanıldığında, baskı makineleri her renk için ayrı bir üniteye sahiptir ve tipik olarak önce siyah mürekkep, ardından da renkleri birer birer uygular. Gazete basarken olduğu gibi büyük miktarlarda ihtiyaç duyulduğunda, tek tek kağıt levhalar yerine büyük bir rulo kağıt kullanılabilir.
Flexoloji, selefon ve plastik etiketler gibi diğer malzemelere baskı yapmak için kullanılabilir, ancak bazen gazeteler için de kullanılır. Bu işlem, mürekkeplenen ve baskı yüzeyine uygulanan kauçuk bir plakaya sahiptir.
Rotogravür, düz plaka yerine bir silindir kullanan uzun süredir devam eden bir süreçtir. Görüntü bu silindire kazınır ve mürekkep uygulanır. Hem gazete hem de dergi baskısı için kullanılmıştır, ancak genellikle amaca bağlı olarak ofset baskı ve flekoloji ile değiştirilmiştir.
Mürekkep püskürtmeli veya lazer yazıcılar kullanarak yapılan dijital baskı, birçok farklı malzemeye baskı yapabilen doğru ve uygun maliyetli yazıcıların bulunması nedeniyle diğer birçok baskı işleminin yerini almıştır.
Elektronik Medyadan Rekabet
Gazeteler, radyo, televizyon, CD, DVD ve interneti içeren elektronik medyanın tanıtımıyla rekabetle karşılaştı.
Radyo ve televizyona genellikle medya yayınları denir, çünkü yazılı medya okumak yerine herkesin duyması için yayınlanır. Radyo yayınları 1900'lerin başlarında başlamış, ancak NBC 1926'da başlayıp, 1927'de CBS başlamışa kadar başlamadı. İnsanlar, sadece okumak yerine haberi duyma yeteneğinden etkilendiler. Aileler, özellikle II. Dünya Savaşı sırasındaki seçimler, cumhurbaşkanlığı konuşmaları ve haberler gibi olaylarda, günün haberlerini dinleyen radyo setleri etrafında toplandılar.
Televizyon 1939 Dünya Fuarı'nda tanıtıldı. Ancak bu noktada sadece bir merak oldu, çünkü maliyeti ortalama olarak ABD'deki hanehalkının yıllık gelirinin üçte biri kadardı. II. Dünya Savaşı'ndan kaynaklanan teknolojik gelişmeler 1950'lerde kitleler için televizyonu uygun hale getirdi. Reklamverenler, dizilere sabun üreticileri tarafından desteklendiği için uygun olarak adlandırılan, sabun operalarıyla ev kadınlarına ulaşma şansını yakaladılar.
1960'lı yıllara kadar, aileler radyo kanalları için onlarca yıl önce olduğu gibi televizyonları etrafında toplandılar. Birlikte şov izlemek gece için ritüel oldu. Televizyon programlaması bugün olduğu gibi 24 saat değildi, ancak belirli gün ve saatlerde birkaç programla başladı. Kablo kanalları, programlamayı günün her saatine genişletti.
İnternete Giriş Yapan Bilgisayarlar
1980'lerde, işletmeler ofislerinde masaüstü bilgisayar kullanıyorlardı ve kısa sürede evde de bir tane olması yaygınlaştı.
World Wide Web, 1991 yılında halka tanıtıldı. Google, 1998 yılında arama motorunu tanıttığında, insanlar aniden büyük miktarda bilgiyi kolayca elde etmenin bir yolunu buldular. İnternetin uygunluğu ile parmaklarının ucunda büyüyen insanlar, haberlerini almaya ve araştırmalarını çevrimiçi basmak yerine çevrimiçi olarak yapmaya başladılar ve internet, medyayı haber ve bilgiyi yaymanın bir yolu olarak basmak için net bir rakip haline geldi.
Gazeteler ve dergiler gibi yazılı basın, baskı sürümlerine ek olarak çevrimiçi web sitelerini barındırarak yanıt verdi ve hatta bazıları tamamen çevrimiçi bir ortam olmak için baskı ortamlarını kapattı. Diğerleri üretimi durdurdu ve kapılarını tamamen kapattı.
Ancak, yazılı basının öngörülen ölümü gerçekleşmedi. Pek çok insan interneti kullanıyor ancak yine de ellerinde fiziksel bir gazete veya dergi tutmayı seviyor. Tanıdık ve güvenilir olup, aksaklıklara veya kesintilere eğilimli değildir. Sayfaları fiziksel olarak çevirmek, herhangi bir elektronik ortamda benzersiz bir memnuniyet hissi ve kontrol sağlar.
Günümüz izleyicisine hitap eden yeni baskı araçları açılmaya devam ediyor. Pek çok başarılı dergi, özellikle yemek, ev geliştirme ve sağlık şovları gibi popüler TV programlarının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Başarılı medya yayıncıları, elektronik medya ile rekabet etmeye çalışmak yerine, dijital medyada popüler olanlara bakar ve HGTV Dergisi, Her Gün Rachel Ray ve Martha Stewart Living gibi basılı versiyonlarla geliştirir. Önleme gibi sağlık yayınları, Shape ve Runner Dünyası gibi sağlık niş yayınlarının yanı sıra hala gelişmektedir.
